Νόμοι και δίκαιο

Βρισκόμαστε στο 2003. Η Ελλάδα ετοιμάζεται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.  Εκείνη την εποχή  ο μέσος Έλληνας εργαζόμενος, λάμβανε τρία με τέσσερα τηλεφωνήματα την εβδομάδα από τράπεζες που προσέφεραν δάνεια. Μέχρι και δάνεια για να πάμε διακοπές!  Παράλληλα, ήταν και οι πιστωτικές κάρτες, κοινώς το πλαστικό χρήμα.

Η φυσική συνέπεια αυτών των δύο παραγόντων ήταν να μας δημιουργηθεί μια ψευδαίσθηση  ότι είμαστε πλούσιοι. Ήμασταν που ήμασταν στερημένοι,  αντιδράσαμε όπως οι Ινδιάνοι που πουλήσανε το Μανχάταν για χάντρες αξίας 20 $ τότε.

Μέσα σ’ αυτό το πνεύμα αποφάσισα και εγώ να αγοράσω ένα αυτοκίνητο 2000 κυβικών που ήταν μάλιστα και κάμπριο. Την εποχή εκείνη  η αγορά, μας ενθάρρυνε για αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού. Μου πήρε 4 χρόνια να το εξοφλήσω.

Λίγα χρόνια μετά, και αφού η οικονομία μας μπήκε σε κρίση, τα αυτοκίνητα με πολλά κυβικά έγιναν ασύμφορα. Τα τέλη κυκλοφορίας ήταν δυσβάστακτα.

 Στη συνέχεια, η πολιτεία άρχισε να ενθαρρύνει τα αυτοκίνητα που δεν ρυπαίνουν το περιβάλλον. Το κίνητρο ήταν πως δεν θα πληρώνουν τέλη κυκλοφορίας.  Τώρα ο κανόνας άλλαξε: Θα πληρώνουν!

Το παιχνίδι είναι άδικο. Οι νόμοι αλλάζουν κάθε λίγο και λιγάκι και κανείς δεν προλαβαίνει να παρακολουθήσει αυτές τις αλλαγές. Σου λένε να παίξεις σ΄ ένα παιχνίδι που τα μονά κερδίζουν. Κι εκεί που έχεις μαζέψει κάποια λεφτά, ο κανόνας αλλάζει. Αν η αλλαγή είναι χονδροειδής λέει τα ζυγά κερδίζουν. Αν είναι εκλεπτυσμένη η διατύπωση αλλάζει. Λέει ότι οι νικητές (μονά - ζυγά δεν έχει σημασία) θα δίνουν το 65% των εισπράξεων στο κράτος. Ο επόμενος μπορεί να το κάνει 75% και ο μεθεπόμενος ...το καταργεί!

Μπορώ ν΄ αναφερθώ σε πολλά παραδείγματα: Για φαντάσου σ΄ έναν αγώνα μπάσκετ ή ακόμα και πόκερ να άλλαζαν οι κανόνες στη μέση του παιχνιδιού. Πώς να παίξεις;

Δυστυχώς, σ΄  αυτή τη χώρα αυτό συμβαίνει. Κι αν ήταν μόνο αυτό θα το αντέχαμε. Έλα όμως που μερικές αλλαγές νόμων ισχύουν και αναδρομικά! Δηλαδή σου λένε στο ημίχρονο ότι καταργείται το οφσάιντ. Προηγείστε 2-0. Όμως, οι αντίπαλοι σας είχαν βάλει δύο γκολ που ακυρώθηκαν σαν οφσάιντ. Τώρα, με την αναδρομική αλλαγή των κανόνων, το σκορ μετατρέπεται σε 2-2 !

Ο προγραμματισμός δεν υπήρξε ποτέ χαρακτηριστικό των Ελλήνων και μάλιστα δικαιολογημένα: Εμείς ήμαστε ένας λαός του «αν θέλει ο Θεός». Ζούμε σε  μια χώρα που για 3.500 χρόνια παλεύει με την επιβίωση. Δεν είχαμε τα μέσα να προστατευτούμε από τη φύση. Κάτω από τέτοιες συνθήκες, πώς να προγραμματίσεις;

Παρόλα αυτά, τα τελευταία 50 χρόνια, θέλεις η τεχνολογία, θέλεις η Ευρώπη που μας πιέζει να είμαστε παραγωγικοί συνέτειναν ώστε να καταλάβουμε την αξία του προγραμματισμού. Πιστεύω πως σήμερα ένα ποσοστό 15-20% των Ελλήνων έχει μάθει να προγραμματίζει.

Όμως, προκειμένου να προγραμματίσεις, πρέπει το περιβάλλον να είναι προβλέψιμο. Αυτό θα πει ότι, για να παραγγείλεις 20.000 μολύβια από τη Γερμανία θα πρέπει και να τα πληρώσεις. Αν όμως μια μέρα ο νόμος αλλάξει και περιορίζει τα ποσά χρημάτων που μπορείς να στείλεις στο εξωτερικό, τότε ο προγραμματισμός σου έχει καταρρεύσει.

Αυτό είναι το πρόβλημα του μέσου Έλληνα: Δεν έχει εμπιστοσύνη στο κράτος, διότι το κράτος αλλάζει τους νόμους κάθε λίγο και λιγάκι. Μέχρι τώρα παραπονιόμαστε ότι, ενώ έχουμε πάρα πολλούς νόμους, αυτοί δεν τηρούνται. Μα οι νόμοι δεν γίνονται για να τηρούνται. Γίνονται για να στηρίζουν την αόρατη κυβέρνηση που ονομάζεται Γραφειοκρατία.

Και βέβαια, αυτές οι αλλαγές ενισχύουν ακόμα περισσότερο τη γραφειοκρατία, διότι μέχρι να μάθεις εσύ τις αλλαγές οι δημόσιοι υπάλληλοι τις έχουν μάθει ένα μήνα πριν.

Δηλαδή το πρόβλημα του μέσου Έλληνα που είναι έμπορος, επιχειρηματίας και γενικά ελεύθερος επαγγελματίας είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στο κράτος. Το κράτος σου λέει «βάλε φωτοβολταϊκά, πάρε για θέρμανση αέριο, αγόρασε υβριδικό αυτοκίνητο» και άλλα πολλά. Ακολουθείς την κρατική προτροπή και μετά χτυπάς την καράφλα σου, διότι τα μαλλιά σου έχουν ήδη πέσει.  

Η έλλειψη εμπιστοσύνης δεν περιορίζεται μόνον στο χώρο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Προεκτείνεται και στους δημόσιους και κρατικούς υπάλληλους. Μπορεί ν΄ αποτελούν τον κορμό της γραφειοκρατίας, αλλά δεν είναι εκείνοι που αποφασίζουν. Με κάθε αλλαγή της νομοθεσίας τους παίρνει κι αυτούς η μπάλα. Απλά, υπερτερούν στο ότι πληροφορούνται νωρίτερα από το μέσο πολίτη τι πρόκειται να γίνει και -μερικές φορές- προλαβαίνουν και παίρνουν τα μέτρα τους.

Το θεμέλιο της ανθρώπινης ανάπτυξης είναι η εμπιστοσύνη. Η εμπιστοσύνη δεν είναι αφηρημένη έννοια. Είναι συγκεκριμένα πράγματα:  Για να εμπιστευτούμε κάποιον, θέλουμε να είναι  βάσιμος: να τηρεί τις συμφωνίες που έχει κάνει (δηλαδή να είναι συνεπής)  και ταυτόχρονα να λέει την αλήθεια (δηλαδή να είναι έντιμος).

Για την εντιμότητα του κράτους μας, δεν μπορώ να μιλήσω. Πιστεύω ότι κάποιοι άλλοι είναι πιο αρμόδιοι από μένα.  Όμως, για τη συνέπεια (ή μάλλον την ασυνέπεια)  έχουμε  όλοι οι Έλληνες πολλά να πούμε.

Αυτοάμυνα για δειλούς.

Όταν ήμουν τριτοετής φοιτητής ψυχολογίας είχα ήδη μαύρη ζώνη στο καράτε. Δεν είχα λοιπόν πρόβλημα αυτοάμυνας. Κάποια μέρα, είδα σε ένα βιβλιοπωλείο ένα μικρό χαριτωμένο βιβλιαράκι με σκίτσα, το οποίο είχε τίτλο αυτοάμυνα για δειλούς. Παρόλο που από τότε έχουν περάσει πολλά χρόνια το βιβλιαράκι αυτό δεν το ξέχασα ποτέ.  Όταν λοιπόν βρήκα ότι το παρουσιάζουν στο YouTube ενθουσιάστηκα.  Στο YouTube o τίτλος είναι Self Defence for Cowards. Όμως, χρειάζεται να ξέρεις πολύ καλά αγγλικά για να καταλάβεις τα σχόλια.  Έτσι, αποφάσισα να μεταφράσω τα σχόλια στα ελληνικά,  ώστε αν κανείς αποφασίσει να το δει, να πιάσει ολόκληρο το χιούμορ. Όμως, ακόμα κι αν δεν δει το 8λεπτο φιλμάκι στο YouTube, εγώ που το μετέφρασα πιστεύω ότι το κείμενο από μόνο του έχει μπόλικο Εγγλέζικο χιούμορ.

Το έργο πνευματικά ανήκει στον Micah Hambrick. Τα σκίτσα είναι του Chris Fenkyns ή Jenkyns (Μου είναι αδύνατο να διαβάσω το πρώτο γράμμα). Σίγουρα υπήρξαν κι άλλοι συντελεστές. Για να μη σε κουράσω απλά μεταφράζω το κείμενο. Η μετάφραση δεν είναι κατά λέξη. Περιέχει την ουσία. Στις παρενθέσεις προσθέτω και τις δικές μου σκέψεις.

« Η αποψινή μας διάλεξη είναι πάνω στην αυτοάμυνα για δειλούς. (Δηλαδή, για τους ανθρώπους που όταν φοβηθούν, δεν μπορούν να λειτουργήσουν). Πρόσφατα έχουν αυξηθεί τα έξοδα που δημιουργούνται από γρονθοκοπήματα σε τόπους κοινωνικής συνάθροισης όπως είναι τα μπαρ. Και αυτές οι ...μελανιασμένες συγκρούσεις αποδεικνύονται πολύ διασπαστικές σε πολλούς από τους αξιόλογους διανοούμενούς μας.

Όμως, μπορεί να βρεθείς κι εσύ σε μια τέτοια κατάσταση. Είσαι σ΄ ένα μπαρ και δίπλα σου κάθεται ένας τεράστιος σε μέγεθος άντρας. Γυρίζει και σε κοιτάζει έντονα. Τον κοιτάζεις κι εσύ. Το βλέμμα του είναι αγριεμένο. Ξαφνικά σου φαίνεται 3 φορές πιο μεγαλόσωμος.  Μόλις τον κοιτάς σου χώνει δυο σπρωξιές και σε προκαλεί να βγείτε έξω απ΄ το μπαρ για να ...καθαρίσετε (μάλλον για να σε καθαρίσει). Τον ενόχλησε που τον κοίταξες ή που μοιάζεις με κάποιον που... κάποτε τον κοίταξε. Η πρόθεσή του είναι να σου ρίξει μια μπουνιά στη μύτη. Αν κάνεις τη βλακεία να του πεις «φίλε μου, κάποια παρεξήγηση έγινε», θα τη φας τη μπουνιά επί τόπου. Αν σε ξαπλώσει, όσο είσαι ξαπλωμένος, μετανιώνεις που δεν ανταπέδωσες το χτύπημα. Δεν θυμάσαι που στο γυμνάσιο έκανες πυγμαχία; Βέβαια, πάντοτε έχανες, αλλά αυτό δεν έχει σημασία. Όχι. Η μόνη αυτοπροστασία είναι η μέθοδος που τώρα προτείνουμε. Η μέθοδός μας αποφεύγει όλα τα χτυπήματα:

Η πρώτη τεχνική είναι το κρέμασμα. Την ώρα που ο άλλος σ΄ έχει αρπάζει απ΄ το γιακά και ετοιμάζεται να σου ρίξει τη μπουνιά, γίνεσαι ένα άδειο σακί. Το ένα χέρι του θα σε κρατάει να μην σκάσεις στο πάτωμα και η γροθιά θα μείνει μετέωρη. (Μ΄ άλλα λόγια, μη φοβηθείς να τα κάνεις πάνω σου. Θα φύγει από τη βρώμα). Είναι εντελώς αδύνατο να χτυπήσεις έναν άνθρωπο που δεν μπορεί να σταθεί στα πόδια του.  Βέβαια, σ΄ αυτή την τεχνική το κρίσιμο στοιχείο είναι ο συγχρονισμός.

Η δεύτερη τεχνική είναι η ψυχαναλυτική αντίδραση. Έρχεται ο άλλος έξαλλος κατά πάνω σου με άγριες διαθέσεις. Το πρώτο που χρειάζεσαι είναι μια φράση που έχεις απομνημονεύσει και να την έχεις πρόχειρη: «Γιατί δεν μου λες τι πραγματικά σ΄ ενοχλεί»; Ο άνθρωπος μαλακώνει αλλά εσύ συνεχίζεις. «Η δουλειά μου είναι να βοηθάω ανθρώπους σαν κι εσένα».  Τον ξαπλώνεις στο ντιβάνι κι αφού απορροφηθεί να σου λέει τον πόνο της ζωής του, την κάνεις μ΄ ελαφρά πηδηματάκια.

Η τρίτη μέθοδος είναι το νευρικό γέλιο. Ο άλλος σου κάνει το μάγκα και προσπαθεί να σ΄ εκφοβίσει. Τον κοιτάζεις και προσποιείσαι ότι προσπαθείς να συγκρατήσεις τα γέλια σου. Κάποια στιγμή δεν αντέχεις κι αρχίζεις να γελάς υστερικά. Ο άλλος μένει σα στήλη άλατος, αλλά εσύ συνεχίζεις. Δεν μπορείς να σταθείς από τα γέλια και πέφτεις στην αγκαλιά του.

Η τέταρτη μέθοδος είναι η αβάσταχτη δυσοσμία. Η μέθοδος ενδείκνυται όταν γνωρίζεις εκ των προτέρων ότι πρόκειται να έχεις μια σωματική αντιπαράθεση. Φροντίζεις να έχεις φάει μπόλικη σκορδαλιά. Ο άλλος κολλάει τη μούρη του πάνω για να σ΄ εκφοβίσει. Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να εκπνεύσεις δυνατά στη μούρη του.

Η πέμπτη μέθοδος είναι η στριγγλιά. Εδώ εκμεταλλεύεσαι το στοιχείο του αιφνιδιασμού. Με το που πάει ο άλλος ν΄ απλώσει χέρι πάνω σου, βγάζεις μια απελπισμένη κραυγή που σπάει ποτήρια και τζάμια. Την ώρα εκείνη απόφυγε να κάνεις άλλους ήχους, κυρίως από τα έντερά σου, διότι μπορεί να έχεις διαφορετικά αποτελέσματα. Βέβαια ο συνδυασμός της στριγγλιάς με τη στοματική δυσοσμία,  αυξάνουν την αποτελεσματικότητα.

Η έκτη μέθοδος είναι ο ελαφρύς αυτοτραυματισμός. Όταν διαπιστώνεις ότι ο άλλος έχει πρόθεση να σε τραυματίσει κάνεις ένα λάθος και αυτοτραυματίζεσαι. Για παράδειγμα, πατάς «κατά λάθος» με το ένα πόδι, το άλλο σου πόδι κι αρχίζεις να χοροπηδάς από τον πόνο. Ο άλλος σε κοιτάζει σα χαζός. Άσε που αν μαζευτούν οι περαστικοί θα νομίζουν ότι αυτός σε τραυμάτισε...

Η έβδομη μέθοδος είναι η λιγοθυμία. Πολύ αποτελεσματική σε πολλές καταστάσεις.  Όταν δεις ότι έρχεται το κακό πέφτεις ανάσκελα. Κανένας δεν χτυπάει έναν λιγοθυμισμένο άνθρωπο. Άσε που θα τα χάσει και θ΄ αναρωτιέται τι έπαθες.  Βέβαια, η μέθοδος απαιτεί να γνωρίζεις πώς να πέφτεις, αλλιώς η ζημιά από την πτώση μπορεί να είναι χειρότερη από τη γροθιά από την οποία γλίτωσες.  Η τεχνική είναι ως εξής:

Στάση 1: Στέκεσαι όρθιος και απλώνεις τα δύο χέρια σου μπροστά σαν υπνοβάτης.

Στάση 2: Σηκώνεις το ένα πόδι ενώ λυγίζεις το δεύτερο. Όταν φτάσεις πολύ κοντά στο πάτωμα, κωλοκάθισε και την ίδια στιγμή χτύπα με τα χέρια το πάτωμα ώστε να δημιουργήσεις κι ένα ρεαλιστικό ηχητικό εφέ.

Η όγδοη μέθοδος είναι να έχεις έναν πολύ δυνατό φίλο. Κάτι σαν έναν τρίφυλλο ένα μπουλντόκ ή ένα λιοντάρι. Όποιος τολμήσει να σου την πέσει, έχει να κάνει με το ...φίλο σου. Αυτή η τακτική είναι πολύ αποτελεσματική για όσους έχουν το σωστό είδος φίλων.

Άλλη μια μέθοδος είναι το σοκάρισμα. Ο άλλος είναι έτοιμος να παίξετε ξύλο. Βγάζεις το ρολόι σου. Βγάζεις το πουκάμισο. Βγάζεις τη φανέλα. Βγάζεις τα παπούτσια, βγάζεις τις κάλτσες. Βγάζεις  το παντελόνι. Ο άλλος που ετοιμαζότανε για μάχη σε κοιτάζει σα χαζός. Την ώρα εκείνη βγάζεις και το βρακί σου. Το βάζει στα πόδια!

Από δω και μπρος θα έχετε αντιληφθεί τις πλούσιες πιθανότητες να μπορείτε ν΄ αντιμετωπίσετε κάθε εχθρική κατάσταση. Όμως, είναι καλύτερα να θυμάστε ότι οι ενέργειες που μέχρι τώρα περιγράψαμε, είναι εφαρμόσιμες μόνον για αυτοάμυνα...

Το δέντρο

Θα έλεγα ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα της ανθρωπότητας τους τελευταίους μήνες, είναι οι πρόσφυγες. (Δεν συμπεριλαμβάνω τους μετανάστες, διότι δεν ταιριάζουν στο παράδειγμα που θα χρησιμοποιήσω).

Ας φανταστούμε ένα μεγάλο δέντρο που έχουν κιτρινίσει όλα του τα φύλλα και αρκετά από αυτά έχουν αρχίσει να πέφτουν. Τα φύλλα είναι οι πρόσφυγες. Οι προσπάθειες που γίνονται μέχρι τώρα ισοδυναμούν και κοστίζουν όσο θα κόστιζε αν προσλαμβάναμε από έναν γεωπόνο για κάθε φύλλο! Το κόστος είναι πολλαπλό:

1.     Κόστος σε ανθρώπινες ζωές.

2.     Κόστος σε μόνιμα ψυχικά τραύματα όπως αυτά που κουβαλάνε όσοι βρέθηκαν σε Ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.

3.     Τεράστιο οικονομικό κόστος για:

·      Τους ίδιους τους πρόσφυγες. Το ότι είναι πρόσφυγες, δεν σημαίνει ότι δεν έχουν χρήματα.

·      Τα κράτη που υποδέχονται το μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων, όπως η Ιταλία, η Ισπανία κι εμείς.

·      Την Ευρωπαϊκή Ένωση που χρειάζεται να βοηθήσει οικονομικά τις χώρες υποδοχής αλλά και τους φτωχούς πρόσφυγες.

Το κόστος είναι και στους κραδασμούς που υφίσταται ο γεωπολιτικός χάρτης της Ευρώπης και η νομοθεσία της. Ήδη συνθήκες όπως η «Δουβλίνο 2» αποδεικνύονται ανεπαρκείς.

Τεράστιο λοιπόν το κόστος κι εκεί που έξυνα τη γκλάβα μου, σκέφτηκα μια εξυπνάδα: «Δεν είναι οι προσφυγιά το πρόβλημα. Είναι αυτοί που το προκαλούν, δηλαδή οι Τζιχαδιστές.

Ας υπολογίσουμε το συνολικό κόστος για την αντιμετώπιση του φαινομένου των προσφύγων. Ας υπολογίσουμε και τι θα κόστιζε στην Ε.Ε, τη Ρωσία την Κίνα και τις Η.Π.Α. αν αποφάσιζαν να συνεργαστούν από κοινού και να χτυπήσουν το κακό στη ρίζα του. Να χτυπήσουν τους Τζιχαδιστές.

Μέχρι πότε αυτά τα τέρατα θα κόβουν κεφάλια και θ΄ ανατινάζουν αρχαίους ναούς; Μέχρι πότε θα πιάνουν ομήρους και θα ζητάνε λύτρα για να μην τους κόψουν το κεφάλι; Προσωπικά πιστεύω ότι οι ανθρώπινες ζωές και τα χρήματα που χρειάζονται για να χτυπηθεί η αρρώστια του δέντρου στις ρίζες  είναι πολύ μικρότερο από το κόστος που έχει η μέχρι τώρα αντιμετώπιση του προβλήματος».

Το απόγευμα είπα τις σκέψεις μου στη σύντροφό μου που σε τέτοια θέματα βλέπει πιο μακριά. Μετά από αυτή τη συζήτηση και τις βραδυφλεγείς μου σκέψεις αναθεώρησα: Οι Τζιχαντοκτόνοι δεν είναι οι ρίζες του δέντρου. Είναι απλά ο κορμός. Οι ρίζες είναι αυτοί που τους προμηθεύουν με όπλα!

Κι εδώ αρχίζει ένα πανηγύρι: Τη Συρία την ελέγχει ένα κάθαρμα που ονομάζεται Μπασάρ ελ Άσαντ. Επειδή έζησα στην Αίγυπτο την εποχή του Νάσερ (1958 +) θυμάμαι ότι η Συρία και η Υεμένη είχαν συνάψει συμμαχία με την Αίγυπτο. Όμως η Αίγυπτος είχε ήδη συνάψει συμμαχίες με την τότε Σοβιετική Ένωση. Σαν αποτέλεσμα αυτών των πολύχρονων συμφωνιών η σημερινή Ρωσία εξακολουθεί να προμηθεύει  όπλα στη Συρία, άρα στο καθεστώς Μπασάρ ελ Άσαντ. Για ποιο σκοπό το κάνει αυτό η Ρωσία; Για να έχει κέρδος. Και πώς γνωρίζουμε ότι η Ρωσία δεν πουλάει όπλα και στους Τζιχαντιστές;

Από την άλλη, τους Τζιχαντιστές ποιος τους προμηθεύει όπλα; Τα κατασκευάζουν μόνοι τους; Σε μια τέτοια περίπτωση θα είχαν τη δύναμη μιας Ναζιστικής Γερμανίας. Ποιος δίνει τα όπλα σ΄ αυτούς τους διαβόλους; Εδώ, ο σκεπτόμενος άνθρωπος σηκώνει τα χέρια. Δεν πουλάνε όπλα οι Αμερικάνοι; Δεν πουλάνε οι Ρώσοι; Δεν πουλάνε οι Άγγλοι, οι Γάλλοι και όλο τους το σόι;

***

Όταν στην κοινή γνώμη ήμουν πολύ γνωστός, ένας πλούσιος επιχειρηματίας μου πρότεινε να κάνουμε μια ψυχιατρική κλινική. Θα χρησιμοποιούσαμε τ΄ όνομά μου και θα εισέπραττα πολλαπλάσια αρκεί ...τα δωμάτια να είναι γεμάτα.

Σε λίγο καιρό θα βγω στη σύνταξη. Δεν έχω στείλει ούτε έναν άνθρωπο σε ψυχιατρείο. Και ο ψυχίατρος με τον οποίο συνεργάζομαι όλα αυτά τα χρόνια, έστειλε σε ψυχιατρείο μόνον έναν άνθρωπο σε όλη του τη σταδιοδρομία!

Άμα παράγεις προφυλακτικά, θέλεις ν΄ αυξηθούν τα πηδήματα.

Αν παράγεις αναψυκτικά θέλεις ν΄ αυξηθεί η δίψα.

Αν παράγεις όπλα θέλεις ν΄ αυξηθούν οι πόλεμοι. Δεν είναι συχνές οι ευκαιρίες που έδωσε το Σεράγεβο ν΄ αδειάσουν οι ...Δημοκρατικοί (Clinton) τις ληγμένες βόμβες τους. Τα Τζιγαζοπιθήκια και η Συρία είναι μια νέα ζωντανή αγορά.

Ο  Φρόιντ είπε σοφά πράγματα. Όμως, δεν έγινα Φροϊδικός.

Κι ο Βούδας είπε σοφά. Δεν έγινα Βουδιστής.

Κι ο Carl Marx  είπε σωστά πράγματα  Ούτε Μαρξιστής ήμουν. Ήμουν απλώς σκεπτόμενος. Αλλά αυτή η κουβέντα του Marx είναι διαχρονική:

Το κεφάλαιο δεν γνωρίζει πατρίδα.

Τα Debate

Είναι μερικές αγγλικές λέξεις που δυσκολεύομαι να τις μεταφράσω μονολεκτικά στα Ελληνικά. Ανάμεσά τους είναι και η λέξη debate. Στα αγγλικά σημαίνει κάτι ανάμεσα σε συζήτηση και διαφωνία ή ακόμα και αντιπαράθεση. Κάποτε είχα ακούσει μια δημοσιογράφο να την αποδίδει μονολεκτικά με πολύ εύστοχο τρόπο, αλλά δεν μπορώ να θυμηθώ.

Προεκλογική περίοδος και σίγουρα θα υπάρξουν τέτοια debate. Υπάρχουν διάφορα είδη debates: Το ποιο απλό είναι η μονομαχία. Εδώ υπάρχουν δύο παραλλαγές: Στη μία, οι δύο υποψήφιοι  απαντούν σε ερωτήσεις που θέτουν οι δημοσιογράφοι, χωρίς να γίνεται ανάμεσά τους διάλογος. Έτσι ήταν το debate ανάμεσα στον Κώστα Καραμανλή και τον Λεφτά Υπάρχουν. Τα debate αυτά είναι κατά τη γνώμη μου «ξύλινα». Τα περισσότερα (αν όχι όλα) τα μέχρι τώρα debates που έχουν γίνει στον τόπο μας είναι αυτού του είδους. Οι ψηφοφόροι δεν έχουμε ανάγκη από τέτοιου είδους συζητήσεις. Τις έχουμε μπουχτίσει από τα τηλεοπτικά παράθυρα. Θέλουμε κάτι πιο αυθεντικό, πιο ζωντανό.

Από πολιτική ξέρω όσα και ο μέσος Έλληνας ψηφοφόρος. Όμως, από πολιτική ψυχολογία γνωρίζω περισσότερα. Ποια είναι τα στοιχεία που θ΄ αποκάλυπτε ένας τέτοιος διάλογος που δεν αποκαλύπτονται με τα ξύλινα debates:

1.          Αυθεντικότητα: Η ικανότητα του κάθε υποψηφίου να μπορεί να μιλά και να συμπεριφέρεται χωρίς σενάριο. Οι ψηφοφόροι δεν ψάχνουμε για ηθοποιούς που θα παίξουν κάποιο ρόλο. Θέλουμε για ηγέτες αληθινούς ανθρώπους ικανούς ν΄ ανταπεξέλθουν στο απρόβλεπτο. Κι αυτό μας φέρνει στο επόμενο.

2.          Τι ανακλαστικά έχει στη συζήτηση; Πώς αντιδρά στην απρόβλεπτη και δύσκολη ατάκα του αντιπάλου; Εξηγεί, απολογείται, κατηγορεί, επιτίθεται, απειλεί. Δεν μας ενδιαφέρει μόνον τι λέει αλλά και πώς συμπεριφέρεται. Το να έχεις απλά ευφράδεια και να είσαι ετοιμόλογος δεν αρκεί. Έτσι ήταν ο Ευάγγελος Βενιζέλος.

3.          Έχει καθόλου χιούμορ ή ακολουθεί τις συμβουλές των επικοινωνιολόγων που θέλουν να του επιβάλουν την εικόνα που θα βγάλει προς τα έξω;

4.          Εμπνέει εμπιστοσύνη: Έχει κάνει μέχρι τώρα αυτά που έπρεπε να γίνουν στην ώρα τους; Αυτό ονομάζεται συνέπεια. Αυτά που έχει πει και λέει επαληθεύονται από την  πραγματικότητα; Αυτό σημαίνει εντιμότητα. Έφερε μέχρι σήμερα τ΄ αποτελέσματα που δήλωνε ότι θα φέρει;

Βέβαια, με βάση την Ελληνική πραγματικότητα ένα τέτοιο debate ανήκει στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας. Πάλι κάτι ξύλινο θα δούμε και οι μόνοι που κάτι θα κερδίσουν είναι οι διαφημιστικές εταιρείες οι οποίες θα μας πήξουν στο σανό στα διαλείμματα.

Μια και μιλάμε για πολιτική ψυχολογία μου έρχεται στο νου το debate που έγινε το Φεβρουάριο του 2011 ανάμεσα στον Μιχάλη Δουκάκη (υποψήφιος των Δημοκρατών) και τον George Bush που εκπροσωπούσε τους Ρεπουμπλικάνους. Αν συνοψίσουμε αυτά που είπε ο καθένας, δεν έχουν καμία σχέση με το αποτέλεσμα του debate στο οποίο ο Bush κέρδισε κατά κράτος τις εντυπώσεις. Ποια ήταν η διαφορά: Ο Δουκάκης έλεγε αυτά που πίστευε ότι μπορούν και πρέπει να γίνουν μ΄ ένα σοβαρό και αγέλαστο ύφος, σαν να ήταν ο τιμωρός που θα έρθει να σώσει την κοινωνία. Ο Bush με λίγα λόγια έλεγε «θα σας αλλάξω τα φώτα. Θα κάνω πολέμους για να δουλέψει η βιομηχανία μας και άλλα τέτοια. Τα έλεγε όμως με χαμόγελο και με γλυκύτητα. 

Αφού τον ψήφισαν οι Αμερικάνοι και η ανθρωπότητα ένιωσαν τη γλύκα: Αφγανιστάν, Ιράκ, Σουδάν και πάει λέγοντας...