Απόφαση και Αποφασίζω

Απόφαση και Αποφασίζω

Ο Richard Bandler και ο John Grinder, το 1975 μέσα από το βιβλίο τους The Structure of Magic,[1] (τόμος 1) πρότειναν έναν  άλλον τρόπο να δούμε τα πράγματα στην εφαρμόσιμη ψυχολογία: «Αντί να εστιάζουμε στις θεωρίες που επικαλούνται οι ψυχοθεραπευτές που σήμερα (1975) θεωρούνται οι «μάγοι» ας προσέξουμε πώς μιλάνε, τι  λένε και τι κάνουν».

Για να το πετύχουν αυτό, μελέτησαν αρκετούς αποτελεσματικούς ψυχοθεραπευτές. Άλλοι ήταν ψυχίατροι, άλλοι ψυχολόγοι και άλλοι ψυχιατρικοί κοινωνικοί λειτουργοί. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν ονόματα όπως ο ψυχίατρος Milton H. Erickson, η ψυχιατρική κοινωνική λειτουργός Virginia Satir, και πολλοί άλλοι Gregory Bateson.  Αυτή την προσέγγιση την ονόμασαν Νευρογλωσσολογία[2].

Οι δύο αυτοί επιστήμονες (ανάμεσα σε πολλά άλλα) μιλάνε και για ένα γλωσσικό φαινόμενο που το ονομάζουν «ουσιαστικοποίηση». Είναι η διαδικασία με την οποία μετατρέπουμε ένα ρήμα σ΄ ένα ανύπαρκτο  ουσιαστικό. Παραδείγματα:

Το «φοβάμαι» μετατρέπεται σε «φοβία».

Το «καταθλίβομαι» μετατρέπεται σε «κατάθλιψη».

Το «αγχώνομαι» μετατρέπεται σε «άγχος».

Οι Bandler και Grinder ισχυρίζονται ότι, αν δε μπορείς να τοποθετήσεις κάτι σε μια καρέκλα, δεν είναι αυθεντικό ουσιαστικό. Είναι  «ουσιαστικοποίηση».

Δηλαδή, σε μια καρέκλα μπορώ ν΄ ακουμπήσω τα κλειδιά μου, τις μπότες μου, ή το κινητό μου τηλέφωνο. Αυτά είναι ουσιαστικά. Μπορώ όμως να τοποθετήσω μια φοβία, μια κατάθλιψη ή ένα άγχος; Όταν χρησιμοποιούμε αυτές λέξεις μετατρέπουμε αφηρημένες έννοιες σε ψεύτο- ουσιαστικά.

Μια από τι πιο συχνές ουσιατικοποιήσεις είναι η λέξη «απόφαση». Δεν υπάρχει καμία περίπτωση να τοποθετήσεις μια «απόφαση» σε μια καρέκλα. Στην πραγματικότητα το ρήμα είναι «αποφασίζω». Μάλιστα, αν θέλεις η διατύπωση να είναι πιο …σοφή, καλά θα κάνεις να λες «προς το παρόν αποφασίζω». Αυτό αναιρεί την ψευδαίσθηση που έχεις ότι η «απόφασή» σου είναι μη αναστρέψιμη. Παράδειγμα: «Πήρα την απόφαση να χωρίσω από τον άντρα μου». Άλλο αυτό κι άλλο να λες «πήρα ένα αυτοκίνητο». Στην πρώτη περίπτωση, η ουσιαστική διατύπωση είναι «προς το παρόν αποφασίζω να χωρίσω από τον άντρα μου». Μια τέτοια διατύπωση σου επιτρέπει να έχεις μεγαλύτερη ευελιξία.  Αν αύριο αλλάξεις γνώμη δεν θα αισθάνεσαι ανεπαρκής ούτε θα χάσεις την αυτοεκτίμησή σου.

Όμως, το άρθρο αυτό, το γράφω διότι σ΄ αυτή τη θεωρία σκέφτηκαμια μία εξαίρεση:

Πότε η λέξη απόφαση γίνεται ουσιαστικό; Όταν μετατραπεί σε υπογραφή. Τότε δεν είναι απλά «αποφασίζω». Δηλαδή, σε μια καρέκλα μπορώ ν΄ ακουμπήσω ένα συμβόλαιο που έχω υπογράψει. Όταν μιλάμε για υπογραφή η λέξη απόφαση γίνεται ουσιαστικό.

---

[1] Η δομή της Μαγείας. Τα υπόλοιπα με τα στοιχεία που έδωσα τα βρίσκεις στο Google.

[2] Μερικοί που δεν ξέρουν Νευρογλωσσολογία αλλά την διδάσκουν την ονομάζουν «Νευρογλωσσία».

Ψυχολογική ανάλυση της συζήτησης με την Αφρούλα

Παρακολουθώντας τη συζήτηση με την Αφρούλα βρίσκω 4 σημεία ενδιαφέροντος. Τα τρία πρώτα είναι αλληλένδετα: Έχουν να κάνουν με την αυτοθεώρηση, την εξάρτηση και την υποχωρητικότητα. Το τέταρτο είναι ανεξάρτητο. Θα το δούμε στο τέλος. Ονομάζεται «αλλαγή πλαισίου». Ξεκινάμε με τα τρία πρώτα:

Η Αφρούλα, από παιδί ήταν ευχάριστα «χοντρούλα». Έτσι, μέχρι την προεφηβεία το πάχος δεν την εμπόδιζε να είναι εύθυμη, ευχάριστη και αγαπητή. Στην εφηβεία το πάχος της Αφρούλας έγινε πρόβλημα. Απέφευγε το μάθημα της γυμναστικής για να μη γδυθεί μπροστά στ΄ άλλα κορίτσια. Τ ΄αγόρια δεν την πλησίαζαν.

Η ίδια όμως ήταν ερωτιάρα. Ένιωθε φυλακισμένη σε «λάθος σώμα» και θυμωμένη με τον εαυτό της που ήταν «χοντρή». Από κει και πέρα άρχισε η Οδύσσεια με τις «δίαιτες». Ό,τι και να ΄κανε τα αποτελέσματα ήταν πρόσκαιρα. Η Αφρούλα εξακολουθούσε να ντύνεται σε μπουτίκ που φτιάχναν ...τέντες για περίπτερα.

Όμως, η Αφρούλα είχε γλυκό εκφραστικό πρόσωπο πολύχρωμη φωνή, ευγενικούς τρόπους, και χαριτωμένη συμπεριφορά. Είχε χιούμορ, ήταν γλυκατζού, ήταν σπάταλη και πάντα ανοιχτοχέρα. Οι αγγλόφωνοι λένε πως «η ομορφιά βρίσκεται στα μάτια αυτού που την βλέπει».  Μ ΄άλλα λόγια, υπάρχουν άνθρωποι που για να νιώσουν έλξη με το άλλο φύλο δεν υπολογίζουν τόσο το πάχος του άλλου. Όπως είναι λοιπόν φυσικό, κάποιοι άντρες την πλησίασαν. Όπως είναι φυσικό αυτό δεν της αρκούσε. Ήθελε να της αρέσει κι εκείνης αυτός που την πλησίαζε.

Όποτε συνέβαινε αυτό η Αφρούλα έδινε ρέστα. Ένιωθε σαν να της κάνει ο άλλος «χάρη» που την ήθελε. Έτσι τον «εξαγόραζε» με δώρα και άλλες συνεχείς προσφορές. Παράλληλα δημιουργούσε μια συναισθηματική εξάρτηση από τον εκάστοτε με αποτέλεσμα να τρέμει μη τον χάσει... Βέβαια, κάποια στιγμή ο άλλος αυτό το έπαιρνε χαμπάρι κι έτσι άρχιζε να την εκμεταλλεύεται.

Η Αφρούλα δεν ήταν χαζή. Αντιλαμβανόταν την εκμετάλλευση και δυσανασχετούσε. Στην πραγματικότητα δυσανασχετούσε για μια κατάσταση την οποία είχε διαμορφώσει η ίδια!  Όμως, ο φόβος μη χάσει το σύντροφό της, την έκανε υποχωρητική. Σκέψεις όπως «θα μείνω μόνη μου» ή «πού θα βρω καλύτερο;» την οδηγούσαν να μη ζητάει, να μη διεκδικεί και - πάνω απ΄ όλα - να μην βάζει όρια.

Βλέπουμε λοιπόν, πώς η εικόνα που έχει η Αφρούλα για τον εαυτό της (αυτοθεώρηση) την οδηγεί στη συναισθηματική εξάρτηση, στην οικονομική εκμετάλλευση  και στην υποχωρητικότητα.

Πάμε τώρα στην αλλαγή πλαισίου. Κάποια στιγμή, η Αφρούλα είδε το σπίτι της με άλλο μάτι. Ένιωσε για πρώτη φορά οικεία εκεί μέσα. Μέχρι τότε ένιωθε πολύ άβολα σ΄ εκείνο το χώρο. Η έκφραση «αλλαγή πλαισίου» προέρχεται από το παρακάτω παράδειγμα:

Πεθαίνει μια πλούσια θεία σου και σου αφήνει έναν κλασικό πίνακα ζωγραφικής μεγάλης αξίας. Για λόγους συναισθηματικούς θέλεις να τον κρεμάσεις στο σαλόνι σου. Όμως, η διακόσμηση και τα έπιπλα του σπιτιού είναι εντελώς μοντέρνα. Έτσι, ο κλασικός πίνακας σ΄ αυτό το περιβάλλον ...βγάζει μάτι. Τι μπορείς να κάνεις;

Αλλάζεις την κορνίζα του πίνακα. Πετάς την κλασικούρα και την αντικαθιστάς με μια μοντέρνα!

Αφρούλα

Εισαγωγή

Την Αφρούλα τη γνώρισα όταν ήταν 33 ετών. Είχε έρθει επειδή την προέτρεψε η μητέρα της. Εκείνη την εποχή την απασχολούσαν 2 θέματα: Το διαζύγιό της μετά από έναν σύντομο παρορμητικό γάμο και η βουλιμία της.

Σήμερα είναι 49 ετών. Στα 16 χρόνια που τη γνωρίζω, έχει ένα δεύτερο διαζύγιο καθώς και μια σειρά σχέσεων όπου, πιστεύει ότι την εκμεταλλεύονται οικονομικά. Παιδιά δεν έχει. Τα τελευταία 11 χρόνια, έχει εγκαταλείψει το διαμέρισμά της στο πατρικό τριώροφο και συζεί σε μια γκαρσονιέρα με τον Κώστα. Διακατέχεται πάλι από την αίσθηση της οικονομικής εκμετάλλευσης εκ μέρους τού συντρόφου της. Αν αυτή η αίσθηση είναι δικαιολογημένη ή όχι, θα το κρίνεις εσύ διαβάζοντας κάποια αποσπάσματα από τη συζήτηση.

Στο σημείο αυτό, ο αναγνώστης δικαίως αναρωτιέται:

- Καλά βρε άνθρωπε: Το «κορίτσι» έρχεται σε σένα 16 χρόνια. Δεν μπόρεσες να την απαλλάξεις από τα κουσούρια της; Τι σε σπουδάζαμε τόσα χρόνια;!

Μέσα σ' αυτά τα χρόνια, η Αφρούλα μ' επισκέφθηκε το πολύ 15 φορές. Αυτό σημαίνει κατά μέσο όρο μια φορά το χρόνο. Βέβαια η συχνότητα των συναντήσεων επηρεαζόταν από τη «φάση» στην οποία βρισκότανε. Υπήρξαν και φορές που βρεθήκαμε και 3 φορές το χρόνο

Σε κάποιες από αυτές τις συζητήσεις μας, ήταν μαζί και η μητέρα της. Μια γυναίκα που αποδεχότανε την κόρη της γι' αυτό που ήταν. Παράλληλα, επειδή ήταν οξυδερκής και διορατική, ανησυχούσε ιδιαίτερα γι' αυτό που «ήταν η κόρη της».

Στη συγκεκριμένη συζήτηση, η  μητέρα της Αφρούλας έχει πεθάνει πριν 8 χρόνια.  Η τελευταία μας συνάντηση με την Αφρούλα ήταν πριν δύο χρόνια περίπου. Η συζήτηση μαγνητοφωνήθηκε. Παραθέτω τα βασικά αποσπάσματα του διαλόγου.

Εννοείται ότι τα πρόσωπα είναι αληθινά. Όμως έχω κάνει ό,τι χρειάζεται ώστε να μην είναι αναγνωρίσιμα.

Συμβολισμοί

Ε: Επισκέπτρια (Αφρούλα)

Ψ: Γ. Πιντέρης

Ε:Έχω τόσα προβλήματα και τώρα μου βγήκε και ο Κώστας !

Ψ:Ο δικός σου;

Ε:Ο δικός μου. Κατάχρηση στο Δημόσιο!

Ψ:Ο ίδιος;

Ε:Ο ίδιος. Κατάχρηση στα ταμεία του δημοσίου. Έβαλε χέρι. Έχουν έρθει και εξώδικα από κάρτες. Και λέω «Παναγία μου τι κάνω»; Να μαζέψω τουλάχιστον τα μαργαριτάρια και τα Swarovski μην τα χάσω και αυτά. (Παύση). Ο πατέρας μου είχε δίκιο, σε κάποιο σημείο.

Ψ: Πόσα είσαι πρόθυμη να ...πληρώσεις για να διατηρήσεις τη σχέση σου με το Κώστα;

Ε:Τώρα τίποτα. Ούτε ένα Ευρώ! Έχω πληρώσει όμως: Και ενοίκιο, και parking τού αυτοκινήτου του, κι όταν ήταν ταμίας πήρε 3 φορές χρήματα από το ταμείο της τράπεζας. Πριν ακριβώς από δύο χρόνια, κι ενώ με φιλοξενούσε στο νησί του, τον άκουσα να μιλάει στο τηλέφωνο για 10.000 Ευρώ που είχε πάρει από κάπου. Από εκεί και πέρα δεν ξαναπάτησα στο νησί.

Ψ: Τα είχε πάρει από πού;

Ε:Απ' το ταμείο. Κι έβγαινε έλλειμμα. Και τα χρήματα αυτά του τα έδωσε ο γαμπρός του, ο οποίος έχει κρεοπωλείο.

Ψ:Για να γλιτώσει τον κουνιάδο του απ' τη φυλακή. Όμως, αν κατάλαβα καλά κι εσύ του έχεις δανείσει λεφτά.

Ε: Την πρώτη φορά το έκανα νομίζοντας ότι τα χρειαζότανε για τον γάμο του γιου του. Δεύτερη φορά, γίνεται πέρυσι το καλοκαίρι που είχε 3.000 Ευρώ έλλειμμα. Μου είπε ότι δεν τα είχε μετρήσει καλά και του σκάω 1.000 Ευρώ, μετρητά,cash. Τρίτη φορά γίνεται τώρα: Μου ήρθε ταμπλάς! Λέω «δεν μπορώ να σου δώσω» - ζητούσε πάλι 3.000 Ευρώ. Το μόνο που του έδωσα ήταν 500 ή 600 Ευρώ, δεν θυμάμαι, για να πάει στο νησί.

Η συμπεριφορά του έχει αλλάξει πολύ. Το σεξ είναι μία στο δίμηνο -κι αν γίνει. Κι αν θα γίνει, ικανοποίηση για εμένα καμία. Και εδώ και μήνες αντιμετωπίζω καθημερινά τη γκρίνια και την μουρμούρα του ώστε να πάω να κάνω αίτηση στις τράπεζες για να μου δώσουν δάνειο 3.000 Ευρώ. Και λέει κιόλας: «Και τι φοβάσαι; Σάμπως θα χάσεις και τα λεφτά σου; Εγώ θα στα πληρώνω 60 Ευρώ, 80 Ευρώ το μήνα». Την πρώτη φορά, για να το αποφύγω, λέω «θα του περάσει.» Του είπα ψέματα ότι οι κάρτες μου έχουνε μεγάλο πιστωτικό όριο, και μου λέει: «Μου δίνεις την μία κάρτα των 7.000 Ευρώ;»….

Ψ:Μπερδεύεις τα ουσιώδη με τα επουσιώδη. Ακούω να μου λες: Αντιλαμβάνομαι μία οικονομική εκμετάλλευση από μία σχέση στην οποία δεν είμαι καλά, ούτε από πνευματική, ούτε από συναισθηματική, ούτε κι από σεξουαλική επαφή. Ως εδώ αυτά μου λες;

Ε: Ναι

Ψ:Πάμε λοιπόν τώρα παρακάτω. Πόσο χρονών είσαι τώρα;

Ε:49

Ψ: Σ' εκείνη την ηλικία είχα μάθει πια να κάνω «καλή παρέα» με τον εαυτό μου, αλλά όχι σε φάση χωρισμού. Όταν ήμουν χωρίς παρέα λόγω χωρισμού, δεν ένιωθα καλά. Δεν μπορούσα να κάνω καλή παρέα με τον εαυτό μου! Ήθελα το σύστημα της υποστήριξής μου, τους φίλους μου.

Ε:Ναι, κι εγώ τώρα 4-5 μήνες, βγαίνω συνέχεια μαζί τους. Σπάνια βγαίνω χωρίς αυτούς.

Ψ:Καλλιεργείς λοιπόν ένα σύστημα υποστήριξης γύρω σου. Σωστά;

Ε: Ναι. Βγαίνω κάθε Σαββατοκύριακο με φίλες μου.

Ψ: Πόσον καιρό ζείτε μαζί με το Κώστα;

Ε:Είναι έντεκα χρόνια. Αν συνεχίσω θα είναι για εμένα όλεθρος.

Ψ:  Τι θέλεις να κάνεις;

Ε: Με τους εκβιασμούς του: «Εγώ σε φροντίζω, εγώ μαγειρεύω, εγώ πλένω, έχω γίνει η νοικοκυρά του σπιτιού. Μέχρι και τα βρακιά σου απλώνω! Δεν μπορείς να μου κάνεις μία εξυπηρέτηση; Εξυπηρέτηση σου ζητάω»! Χθες, 16 φορές το είπε ενώ γνώριζε ότι ήμουν σε άθλια κατάσταση από το στομάχι μου.

Ψ:Πόναγε;

Ε: Από την ψυχική ταραχή που πήρα.

Ψ:Από ποιο συναίσθημα;

Ε:Μήπως βρεθώ μόνη μου.

Ψ: Δηλαδή εκείνη την στιγμή σκεφτόσουν «κινδυνεύω να βρεθώ μόνη χωρίς άντρα».

Ε:Ναι

Ψ: Αν είσαι χωρίς άντρα, θα ελπίζεις ότι κάποτε θα βρεις κάποιον κοντά σ' αυτό που ζητάς. Με αυτόν τον άντρα που είσαι 11 χρόνια, τι ελπίζεις να συμβεί;

Ε:Δεν θα ελπίζω...

Ψ:Χωρίς άντρα, θα ελπίζεις.

Και αν δεν βρεθεί; Θα βγάλεις τον εαυτό σου στις ...εκπτώσεις;

Ε:Όχι

Ψ:Θα διαιρούμε τα χρήματα διά των σεξουαλικών επαφών, για να δούμε πόσο μας κοστίζει το κάθε πήδημα;

Ε:Ακριβώς έτσι έχουν τα πράγματα. Ούτε έξω Σάββατο, ούτε Κυριακή. Μόνο play station…

Ψ:. Και θυμώνεις μαζί του. Όμως, όταν θυμώσεις αμέσως σε πιάνει το συναίσθημα του φόβου. Όταν θυμώνεις, σου περνάνε σκέψεις  «θα μείνω μόνη» και σε πιάνει φόβος.

Ε:Την ώρα που καθόμουνα και χαλάρωνα, πήρε 6-7 τηλέφωνα. «Πήγες στις τράπεζες»; Του λέω «πήγα και εντάξει». Τίποτα δεν έκανα! Ούτε καν πάτησα στις τράπεζες. Δεν έκανα απολύτως τίποτα!

Ψ: Δεν του είπες όμως ξεκάθαρα «δεν θέλω να πάω στις τράπεζες».

Ε:Το έχω πει και τσακωθήκαμε.

Ψ:Πάμε λίγο πιο πίσω: Την ώρα που σε πονούσε το στομάχι σου, θύμωσες που αγνόησε την κατάστασή σου και συνέχισε να ζητάει. Μόλις θύμωσες, σκέφτηκες «θα τον χάσω» και φοβήθηκες. Έτσι τον θυμό τον κράτησες. Και αντί να του πεις «άντε γ...» του έλεγες. «Δεν μπορώ τώρα, πονάει το στομάχι μου».

Ε:Άλλα αντί άλλων. Του είπα κιόλας  «Είμαι και εγώ χρεωμένη. Δεν έχω λεφτά». Η απάντηση: «Μα ποιος σου είπε ότι εσύ θα τα πληρώσεις;  Εγώ θα τα ξεπληρώνω τα λεφτά. Να πάρεις ένα δάνειο 3000 Ευρώ για 10 χρόνια». Κάτι τρελά πράγματα.

Ψ:Βρε Αφρούλα, για να βρεις το δίκιο σου είμαστε εδώ ή για την αποτελεσματικότητά σου;

Ε: Ναι. Πώς θα φύγω, με τον πιο ανώδυνο τρόπο;

Ψ:Εσύ τώρα λες: «Στην ιδέα ότι θα μείνω μόνη μου, τρομάζω». Σωστά;

Ε:Ναι.

Ψ:Τρομάζεις μην χάσεις εκείνο που ...κάποτε ήσασταν και έχεις την ελπίδα ότι μπορεί να επανέλθει.

Ε:Ναι με αυτό τρομάζω. Μη χάσω την  ελπίδα.

Ψ: Τρομάζεις μη χάσεις την τωρινή κατάσταση. Ο φόβος σου δεν έχει να κάνει με αυτό που πραγματικά βιώνεις. Έχει να κάνει με την ανάμνηση. Σ' ένα θεατρικό έργο του Neil Simon, λέει μια πρόσφατα χωρισμένη γυναίκα: «Έζησα έξι χρόνια γάμου δυστυχισμένη για να δικαιολογήσω έξι μήνες ευτυχίας στην αρχή». Η απώλεια που φοβάσαι, δεν είναι γι' αυτό που έχεις. Ο Bob Dylan λέει «αν δεν έχεις τίποτα, δεν έχεις και τίποτα να χάσεις». Μέσα σ' ένα εξάμηνο θα μπορείς να έρθεις σε μία σχετική συναισθηματική ισορροπία. Το εξάμηνο όμως είναι 180 νύχτες. Εκεί σε θέλω.

Ε:Ναι. Τις 180 αυτές νύχτες αυτές που θα είμαι μόνη μου.

Ψ:Γιατί; Βεδουίνος στην έρημο θα είσαι;

Ε: Η αλήθεια είναι ότι πάντα κάτι βρίσκεται.

Ψ: Δεν μιλάω ούτε για τις 180 ούτε για τις 80. Μιλάω για τις 30 βραδιές που δεν θέλεις κανέναν, δεν θέλεις τίποτα και νιώθεις μόνη. Σ' αυτές τις βραδιές αναφέρομαι. Διότι όταν νιώθεις έτσι,  απλώνεις το χέρι και ...βγάζεις τα μάτια σου: Στέλνεις το μήνυμα «Μου λείπεις» για ν' ανακουφιστείς από τη στέρηση. Από εκεί και πέρα, ο χορός καλά κρατεί..

Ε:Δεν πρέπει να...

Ψ:Δεν υπάρχει κανένα «δεν πρέπει». Αντιλαμβάνεσαι τον αυθεντικό σου φόβο. Δεν τον αρνείσαι ούτε τον εκλογικεύεις. Τον αποδέχεσαι. Θα τον αντιμετωπίσεις. Θα δούμε πώς. Για αυτό είμαστε εδώ.

Ε:Και για πρώτη φορά σήμερα ανέβηκα στο επάνω σπίτι της μητέρας μου και ένιωσα πιο άνετα. Πήγα μέσα στην κρεβατοκάμαρα, την είδα και είπα «να η κρεβατοκάμαρά μου, να η ντουλάπα μου, θα βάλω τα καλλυντικά μου εκεί.» Πήγα στην κουζίνα και τα ποτήρια τα κρυστάλλινα που είχε γράψει η μαμά μου ποτήρια Αφρούλας, τα έβγαλα επάνω και τα στόλισα. Και έγραψα μ' ένα στυλό σε κάτι παλιές εφημερίδες: «Σ' ευχαριστώ μάνα που με βοήθησες». Σε ένα άλλο έγραψα «σε ευχαριστώ Παναγιά μου, που μου άνοιξες τα μάτια». Γιατί είχα ρίξει πάρα πολύ κλάμα Γιώργο. Και πολύ κλάμα και πολύ πόνο και ενώ παλιά δεν ήθελα το σπίτι να το βλέπω, τώρα μου άρεσε πολύ. Λέω «του χρόνου θα κάνω ένα ρεβεγιόν εδώ». Είδα το σπίτι με ένα άλλο μάτι.

Ψ: Ένιωσες «είμαι στο σπίτι μου».

Ε:Και του είπα του πατέρα μου ότι  στο πατρικό δεν μπορώ να μείνω. Θέλω τον δικό μου χώρο. Μου λέει «είναι μεγάλος θα υπάρχουν έξοδα». Λέω «σιγά τα έξοδα. Τόσον καιρό, δεν μου έλεγες να έρθω εδώ για να μειωθούν τα έξοδα και να μην δίνω κάθε μήνα 200 Ευρώ για ενοίκιο, και να πληρώνω στο γκαράζ άλλα 100»; (Παύση).

Και με το Κώστα τι θα γίνει;

Ψ: Σαν τι να γίνει δηλαδή; Κατά την άποψή μου θα καταλήξει στη φυλακή.

Ε:Ζιγκολό που τον πλήρωνα. Σίγουρα θα πάει φυλακή;

Ψ:Θα καταλήξει στη φυλακή διότι αυτά που έχει κάνει είναι σοβαρά και είναι βλάκας. Για να κάνεις αδικήματα τέτοιου είδους πρέπει να είσαι κι έξυπνος. Οι βλάκες που τα κάνουν είναι στις φυλακές. Οι έξυπνοι είναι έξω και κυκλοφορούν με κάτι αμαξάρες... Το θέμα είναι: Θέλεις σ' αυτά του τα θέματα να βρεθείς μπλεγμένη;

Ε:Α πα πα. Μόλις είδα το εξώδικο από την τράπεζα ρώτησα μία λογίστρια για το περιστατικό. Μου είπε «κυρία Αφρούλα πάρτε τα πράγματά σας και φύγετε από εκεί διότι μετά θα του κάνουν αγωγή». Και εκείνος μου λέει  «θέλω τις 3.000 Ευρώ για να τα δώσω στις υπόλοιπες τράπεζες. Έχω να τις πληρώσω 7-8 μήνες».

Ψ:Έχεις συνειδητοποιήσει τι σου συμβαίνει. Να το αντιμετωπίσεις καλείσαι! Ας μην τρώμε τον χρόνο μας με αυτά. Πρώτον, είδες το σπίτι με λίγο διαφορετικό μάτι.

Ε:Το σπίτι το δικό μου;

Ψ: Ναι, ναι. Το είδες με διαφορετικό μάτι αυτήν την φορά;

Ε:Ναι.

Ψ:Και βλέποντάς το ένιωσες ότι είναι ο χώρος σου.

Ε:Ναι.

Ψ:Ωραία. Πρώτο βήμα λοιπόν: Εδραιώνεις το χώρο που σου δίνει την αίσθηση της  συναισθηματικής σου ασφάλειας. Δεν είναι σκέτη επιβίωση.

Ε:Ακριβώς.

Ψ: Το επόμενό σου βήμα ποιο είναι η συντροφικότητα. Όχι υπό την έννοια συντρόφου, αλλά σαν ανθρώπινη στήριξη. Υπάρχουν δύο συντροφικότητες: Η συντροφικότητα και η ερωτική συντροφικότητα. Το γεγονός ότι δεν έχουμε ερωτική συντροφικότητα δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε και συντροφικότητα, όπως, αδέρφια και φίλους που μας αγαπάνε.

Ε:Με παίρνουν τηλέφωνο. Χθες που δεν βγήκα μου έκαναν 4 ή 5 προτάσεις για να βγω έξω.

Ψ: Οι άμεσες κινήσεις: Δημιουργώ σύστημα υποστήριξης. Εδραιώνω τον χώρο μου, τον κάνω όπως μου αρέσει.  Έμμεσα θα ολοκληρώσεις κι ένα παιδικό σου όνειρο: Να ζείτε εσύ και η μαμά μόνες σας. Γι' αυτό και η αίσθηση της παρουσίας της γίνεται πολύ σημαντική τώρα. Η μαμά σου θα ζει όσο θα ζεις εσύ.

Ε: Την νιώθω πολλές φορές και με προσευχή. Κι έρχομαι τώρα σε αυτό:  Από θέμα χρόνου πώς το τοποθετούμε; Αυτός ο βλάκας πιστεύει ότι έχω κάνει τις αιτήσεις για τα δάνεια. Και αύριο περιμένει 350 Ευρώ για το ενοίκιο, διότι τώρα που έφυγε ο διευθυντής της τράπεζας, ξαναπήρε τα 350 Ευρώ του ενοικίου. Και τώρα θα έρθει ο διευθυντής και δεν έχει να δώσει τα λεφτά.

Ψ: Ο Κωστάκης ο ...σαλταδόρος. Ωραία. Αφρούλα, για άλλη μια φορά μου τεκμηριώνεις την ακρίβεια της αντίληψής σου. Παράλληλα αναγνωρίζεις την υποστήριξη που έχεις αυτή την εποχή απ' τον πατέρα και την αδελφή σου.

Ε:Ναι Είπαν «έλα εδώ και θα σε βοηθήσουμε. Και το  δάνειο θα ξεχρεώσεις πιο εύκολα και θα είσαι πιο σίγουρη».

Ψ:Τώρα για ποιο λόγο μου βγαίνουν δάκρυα συγκίνησης;

Ε:Γιατί έτσι νιώθω κι εγώ. Είπαν κι οι δύο «θα σε βοηθήσουμε». Και ο πατέρας μου κάνει ό,τι μπορεί. Απ' το δώρο του, τη σύνταξη κι αναγκάζεται να βάζει τη μια πιστωτική κάρτα πάνω στην άλλη για τις μαλακίες που είχα κάνει.

Ψ:Η ασφάλεια είναι εκεί. Το αναγνωρίζεις και συγκινείσαι. Όμως, δεν μπορούν αυτοί οι άνθρωποι να είναι ταυτόχρονα και σύστημα υποστήριξης όπως το είπαμε πριν, και ερωτική συντροφικότητα.. Αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να δώσουν ένα μερτικό συντροφικότητας. Με την κόρη της αδελφής σου πως είστε τώρα;

Ε:Καλά είναι. Όταν έχει διάθεση έρχεται και μιλάει.

Ψ:Η σχέση σου μαζί της ήτανε σημαντική από ό,τι είχα καταλάβει.

Ε:Πολύ. Για ένα διάστημα απομακρύνθηκε αλλά τώρα έρχεται και μου μιλάει πιο πολύ.

Ψ:Αφρούλα πιστεύω ..τλ. ﷽﷽﷽﷽τόνια, τι κουβέρτες κα πως νιώθεις μία ανακούφιση που δεν χρειάζεται να κρύβεσαι από τους 2 ανθρώπους που αποτελούν την οικογένειά σου. Αυτό είναι λύτρωση.

Ε:Ναι βέβαια.

Ψ:Πόσα χρόνια κρυβόσουνα..

Ε: Πάνω από 8. Τι κουρτίνες 500 Ευρώ, τι κρεβάτια, τι ψυγεία, τι δεν έχω πάρει. Να πάρε 5. Αυτά θα τα πάρω, δικά μου πράγματα δεν είναι; Τι σεντόνια, τι κουβέρτες κι έψαχνε ο πατέρας μου να δει πως ανέβηκαν οι κάρτες. Επίπλωσα στην γκαρσονιέρα και όλη η γκαρσονιέρα μετά έφυγε και πήγε στο δικό του σπίτι.

Ψ: Έχεις στο σπίτι στο οποίο κατοικείται μαζί πράγματα τα οποία είναι σημαντικά για εσένα;

Ε:Έχω.

Ψ:Έχεις έναν ή δύο ανθρώπους να σε βοηθήσουν όχι γονείς κ.τλ. μια εταιρεία που θα στα αμπαλάρει αυτά που εσύ επιθυμείς, να στα πάει στο σπίτι σου; Θα το κάνεις αυτό;

Ε:Ναι.

Ψ:Πόσο θέλει αυτό για να γίνει; Μία μέρα; Ώρες θέλει. Αυτή θα είναι και η τελευταία σου κίνηση. Θα πάρεις αυτά και θα πας σπιτάκι σου. Θα κατεβάσεις τελείως το κινητό, θα αποκτήσεις έναν νέο αριθμό για τους ανθρώπους που θέλεις να έχεις και από εκεί και πέρα όταν σε πιάνουν κρίσεις, θα παίρνεις ένα ελικόπτερο και θα έρχεσαι εδώ. Για μένα δεν υπάρχει «ναι, αλλά »…

Ε:Όχι, όχι.

Ψ:Όχι. Δεν έχεις αυτήν την στιγμή το κουράγιο να το αντιμετωπίσεις, Δεν πειράζει. Οι πράξεις είναι πολύ πιο δυνατές από τα λόγια. Παίρνεις μια εταιρεία, πας και παίρνεις αυτά που για σένα είναι πολύτιμα. Μην πάρεις πράγματα μόνο και μόνο για να δείξεις θυμό.

Ε: Αυτά που είναι τα αναμνηστικά. Μαγνητάκια, αυτά που είναι τα συναισθηματικά μου, αυτά που με γεμίζουν.

Ψ: Δεν νομίζω ότι θέλεις μεταφορική εταιρεία για τα μαγνητάκια. έτσι; Ένα καλάθι αρκεί.

Ε:Τα ρούχα, τα μαργαριτάρια, έχω και swarofksy από την Αυστρία.

Ψ:Εντάξει, θα χρειαστείς κάποια βοήθεια στην μεταφορά και το αμπαλάζ.

Ε:Έχω και μία πολύ καλή γυναίκα, φίλη Ουκρανέζα η οποία θα έρθει να το κάνει η ίδια. Μου το πρότεινε, όταν της το είπα γιατί έκλαιγα και μου έλεγε «πώς είσαι καλέ έτσι»; Για πρώτη φορά άφησα τον εαυτό μου τόσο πολύ και λέω «αυτή η γυναίκα θα με βοηθήσει». Το θέμα είναι να το ανακοινώσω τώρα ή να αφήσω να περάσουνε μερικές μέρες; Δηλαδή να περάσει η Πρωτοχρονιά;

Ψ: Ε, μετά είναι και του Άι Γιαννιού, να περάσει και του Άι Γιαννιού μωρέ, και βλέπουμε...

Ε:Δύο του μηνός θα πάμε στα Γιάννενα με την αδελφή μου.

Ψ: Ξέρω κι εγώ; Δεν περιμένεις 25^η Μαρτίου να του το πεις; Γλυκιά μου, εδώ θέλει χραπ. Στο είπα και στο ξαναλέω : ούτε αν ούτε αλλά.

Ε: Μπαμ και κάτω.

Ψ: Για μένα το σημερινό μας ραντεβού κλείνει ως εξής: Η ασφάλεια υπάρχει. Αν εκφράσεις μια μικρή αναγνώριση γι' αυτή τη στήριξη που παίρνεις από τους δικούς σου, ενδέχεται να ενισχυθεί κι άλλο το σύστημα υποστήριξής σου. Στο σύστημα υποστήριξης είναι οι ψυχολόγοι, οι δικηγόροι, ξέρω γω τι άλλο;  Μέχρι ...τα μασαζάδικα. Είναι όλα στο σύστημα υποστήριξης. Κι όσον        αφορά στο χειρισμό του συγκεκριμένου θέματος: Κρατάς μία επαφή ώστε να μπορείς να έχεις μία πρόσβαση στο χώρο που συζούσατε. Αν απειληθεί μπορεί να σου αποκλείσει την πρόσβαση στον χώρο. Όμως, το ταχύτερο που θα κινηθείς είναι και το καλύτερο. Πηγαίνεις σε αυτόν τον χώρο, αμπαλάρεις τα πράγματα που είναι σημαντικά για σένα, κι αφήνεις ένα γράμμα: «Πήρα αυτά τα πράγματα που είναι σημαντικά για εμένα». Αυτό και τίποτα άλλο. Και φεύγεις. Και έχεις ένα καινούργιο τηλέφωνο με το οποίο στέλνεις μία ομαδική σε όλους και για ένα διάστημα και από εκεί και πέρα ...ξέρω εγώ εάν θα χρειαστείς και σωματοφύλακα; Δεν το πιστεύω.

Ε:Όχι, όχι.

Ψ: Εντάξει. (Παύση) Λοιπόν Αφρούλα μου, αυτά είναι τα βασικά μας. Είναι και μαγνητοφωνημένα. Εδώ είναι. Και είναι πολύ πιθανό να νιώσεις ότι αυτός ο χώρος (στον οποίο ζούσε η μητέρα σου) δεν είναι φτιαγμένος 100% με το δικό σου γούστο. Είναι 70% με το δικό σου γούστο και το 30% θα είναι της μαμάς.

Ε: Ναι. Όταν έφτιαχνα το τζάκι θυμάμαι τότε που έλεγε «να είχα ένα δωμάτιο να έρχομαι εδώ να κάθομαι, να σε βλέπω, να τα λέμε», ναι.

Ψ:Οκ.

Ε:Δηλαδή Γιώργο όταν θυμάσαι την μάνα μου συγκινείσαι; Και εγώ πολύ.

Ψ:Ακέραιος άνθρωπος. Μηδέν υστεροβουλία, μηδέν ιδιοτέλεια. Και ακόμα τη βλέπω να κάθεται απέναντι. Όταν ξέρεις έναν άνθρωπο χρόνια, μπορεί να είναι τα ραντεβού λίγα, αλλά είναι πολλά τα χρόνια. Δημιουργείται ένα δέσιμο, υπάρχει μία συνέχεια. Δεν μπορώ να νιώσω έτσι με έναν άνθρωπο που είναι το τρίτο του ραντεβού και τον ξέρω μόνον ένα μήνα. Αλλά ξέρεις τι μου αρέσει σε εσένα Αφρούλα μου; Μου αρέσει που δέχεσαι να σε κράξω, να σου ρίξω την φιλική την κλωτσιά, να σε γαργαλήσω, αυτά μου αρέσουνε. Με πιάνεις με την μία. Έχεις ξεκάθαρη εικόνα που το πάω.

Ε:Ναι. Όπου και να ήμουνα, είπα «ο Γιώργος μπορεί να μου ανοίξει τους ορίζοντες για να δω τι θα κάνω».

Ψ: Η ζωή αρχίζει από τώρα!